Bí ẩn quốc gia khai thác vàng lớn nhất châu Phi

Nằm trên bờ vịnh Guinea và Đại Tây Dương, Ghana rất giàu tài nguyên thiên nhiên, đặc biệt là khoáng sản. Đất nước Tây Phi với 31 triệu dân này được coi là hình mẫu dân chủ ở châu Phi với nền chính trị tương đối ổn định và tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, trung bình đạt tới 6,65% giai đoạn 2011-2019 theo Ngân hàng Thế giới (WB).

Trong đại dịch Covid-19, Ghana là quốc gia hiếm hoi ở châu Phi tăng trưởng dương (1,1%) trong năm 2020. Đáng chú ý, thành tựu ấn tượng này có đóng góp không nhỏ của ngành khai thác vàng. Đây là động lực mạnh mẽ của kinh tế Ghana, chiếm tới 90% nguồn thu xuất khẩu khoáng sản và 10% GDP quốc gia.

Từ Bờ biển Vàng xưa kia…

Từ thế kỷ thứ V sau Công nguyên, người Akan đã định cư trên vùng lãnh thổ thuộc Ghana ngày nay. Với nguồn thu chủ yếu từ buôn bán vàng với các thương nhân người Berber, sau này là người Arab từ Bắc Phi băng qua sa mạc Sahara, họ đã xây dựng nên những đế chế Akan hùng mạnh. Trong số đó, nổi bật nhất là Vương quốc Ashanti vẫn tồn tại đến ngày nay và hiện là một phần của Ghana.

Vào thế kỷ thứ XV, người Bồ Đào Nha đã đặt chân tới vùng đất này và thiết lập những mối giao thương đầu tiên với người Akan bản địa. Choáng váng trước trữ lượng vàng khổng lồ, họ đã gọi nơi đây là “Bờ biển Vàng”.

Song cái tên ấy dường như là báo hiệu về thời kỳ đầy máu và nước mắt của quốc gia này. Năm 1874, thực dân Anh chính thức đô hộ phần lớn lãnh thổ Ghana ngày nay với tên Bờ biển Vàng thuộc Anh. Đào và buôn vàng, song hành với bóc lột và buôn bán nô lệ đã ghi dấu một giai đoạn lịch sử đen tối của quốc gia Tây Phi.